Liệu Arbitrum có còn là mảnh đất màu mỡ?
Arbitrum là gì? Sự kiện Arbitrum Nitro có gì đặc biệt? Những dự án tiềm năng mà bạn cần chú ý là những gì sẽ xuất hiện trong bài viết này. Mọi người cùng theo dõi nhé.
Arbitrum là gì?
Arbitrum là nền tảng Layer2 với mục tiêu là giải quyết các vấn đề tắc nghẽn trên Ethereum. Trong đó, việc giải quyết 3 vấn đề cốt lõi trong “blockchain trilemma” luôn là vấn đề mà các nhà phát triển cần phải đối mặt, vì vậy Arbitrum đang hướng tới việc xử lý giao dịch nhiều hơn với tốc độ nhanh cùng chi phí rẻ hơn nhiều so với nền tảng Layer-1 Ethereum.
Bên cạnh các giải pháp mở rộng khác như: State Channels, Sidechains. Hiện tại Arbitrum đang tập trung triển khai Arbitrum Rollup với ưu và nhược điểm sau đây:
Ưu điểm:
- Sử dụng giao thức “multi-round rollup” để chia nhỏ “tranh chấp” sau đó giải quyết chúng trên chuỗi, điều này giảm chi phí khá đáng kể.
- Tương thích hoàn toàn với máy ảo EVM. Arbitrum Virtual Machine có độ tương thích cao với EVM, cho phép các dev thực thi lệnh code trực tiếp mà không cần phải biên dịch lại các smart contract.
- Thời gian rút tài sản trên Arbitrum cũng thấp hơn các giải pháp Rollup khác, mất tầm 1 ngày nếu rút từ Layer2 xuống Layer1.
Nhược điểm:
- Arbitrum đặt ít Data trên layer1 làm cho thời hạn rút tiền ngắn hơn nhưng việc bảo mật kém hơn vì dễ bị tấn công 51%.
- Tập trung hỗ trợ nhiều giải pháp mở rộng khác nên mất khá nhiều thời gian.
Vậy thì, chúng ta có thể hiểu được rằng Arbitrum đảm nhận nhiệm vụ giúp các users có thể sử dụng nền tảng Layer1 Ethereum nhanh chóng và chính xác hơn. Nhưng vẫn còn một đặc điểm đó là, chi phí sử dụng hiện tại của Arbitrum còn khá cao. Vậy đâu là nguyên nhân cho vấn đề này.
Bản nâng cấp Nitro giải quyết cho vấn đề chi phí gas trong nền tảng Arbitrum
Như chúng ta đã biết, phí giao dịch trên các lớp Layer-2 bao gồm:
1. L1 resources
2. L2 resources
Tất cả dữ liệu trên Arbitrum đều được nén và gửi lên Ethereum dưới dạng calldata và phần lớn phí giao dịch sẽ được gửi cho lớp Layer-1 này (có nghĩa là sequencer sẽ trả cho các node để xác minh dữ liệu trascation on-chain từ Arbitrum lên Ethereum). Còn 1 phần nhỏ phí giao dịch sẽ được trả cho sequencer trên lớp Layer-2 trong việc thực thi lệnh, lưu vào bộ nhớ v.v.. Mặc dù Arbitrum giải quyết vấn đề về phí giao dịch trên Ethereum nhưng nó vẫn có một số khuyết điểm trong cơ chế của nó.
Nguyên nhân của nó nằm ở cơ chế “speed limit” trong việc triển khai AVM (Arbitrum Virtual Machine) nhằm đảm bảo tính bảo mật của chuỗi Arbitrum. (Tham khảo thêm tại đây). Mặc khác, AVM không tối ưu hoá trong việc nén calldata khiến chi phí gas cũng tăng cao. Đối với Arbitrum, việc nén calldata khó thực hiện trong AVM vì họ sẽ phải thực hiện nó 1 cách thủ công.
Trong Nitro, mô hình hoạt động sẽ kết hợp với một “fee pool”. Thay vì phí giao dịch chuyển cho sequencer cùng lúc, thì bây giờ phí sẽ chuyển vào pool. Sau khi sequencer tự thanh toán chi phí cho L1, họ sẽ nhận được số tiền thực tế được tính bởi L1 từ pool này. Nếu pool không đủ để trang trải chi phí sequencer, người dùng trong tương lai sẽ trả nhiều hơn một chút để bù đắp, và ngược lại. Điều này giúp quá trình nhanh chóng và cân bằng sự biến động trong phí gas trên L1. Cuối cùng, Nitro sẽ loại bỏ quá trình chạy dữ liệu nặng nề mà AVM đang có.
Cùng nhìn sơ qua một vài dữ liệu on-chain sau khi bản nâng cấp Nitro được khởi chạy.
Nhìn chung không có sự thay đổi đáng kể sau khi bản upgrade Nitro được ra mắt, lượng TVL tính theo USD mặc dù có sự tăng trưởng nhẹ vào ngày 6/9 nhưng đã giảm khá đáng kể khoảng 5.09% trong vòng 1 tuần vừa qua.
Daily Transaction có bức tăng trưởng khá ấn tượng từ 255k lên đến 442k giao dịch mỗi ngày. Đối với Unique Address cũng cho thấy sự quan tâm từ người dùng mới với lớp Layer2 Arbitrum khi tăng từ 1174k lên đến 1214k.
Mặc dù có những ý kiến trái chiều xung quanh sự tăng trưởng này. Nhưng không thể phủ nhận bản nâng cấp này mang đến cho mạng lưới Arbitrum một sự cải thiện rất đáng kể, cùng với The Merge sắp tới của Ethereum - được xem như sự kiện nhằm đem đến hiệu ứng thúc đẩy cho sự tăng trưởng các lớp Layer 2 hiện nay.
Bên cạnh đó, không thể không nhắc đến sự kiện Arbitrum Odyssey được khởi chạy lại ngay sau The Merge. Arbitrum Odyssey là sự kiện bootstrapping network cho Arbitrum One. Người dùng sẽ có cơ hội trải nghiệm các dự án trong hệ sinh thái và nhận về NFT. Đây là bước đi khá khôn ngoan khi thu hút lượng người dùng đổ về nền tảng Arbitrum. Bên cạnh đó, Arbitrum vẫn chưa ra mắt token nên đây là cơ hội để người dùng có thể làm thêm retroactive nhằm gia tăng cơ hội nhận được phần thưởng từ dự án.
Một số dự án tiềm năng
Có thể thấy hệ sinh thái Arbitrum đã có tương đối đông đảo các dự án với đầy đủ các mảng chính cần thiết trong một hệ sinh thái. Nhưng vẫn còn nhiều tiềm năng để có thể phát triển và mang lại lợi nhuận cho người dùng. Một vài dự án tiêu biểu bao gồm:
GMX là một sàn giao dịch Spot và Perpetual được phát triển trên Arbitrum và Avalanche từ 9/2021. Điểm đặc biệt của GMX là trader có thể giao dịch với phí khá thấp, 0% slippage, 0 funding rate và sử dụng mô hình độc đáo GLP Pool. Tokenomics cũng rất độc đáo, đem lại lợi ích theo cấp số mũ cho long-term holder.
Xem chi tiết dự án tại đây: https://coin98.net/phan-tich-mo-hinh-gmx
PlutusDAO, JonesDAO
PlutusDAO là một dự án tổng hợp quản trị với mục tiêu tích lũy quyền lực quản trị trong hệ sinh thái Dopex / Jones thông qua việc nắm giữ veDPX và veJONES. Quyền biểu quyết veAsset sẽ được kiểm soát bởi mã thông báo PLS.
Tương tự như CurveFinance, Dopex có một lượng TVL, khuyến khích incentives từ emission. Market Cap của Pls chỉ chưa tới 1/10 so với Market Cap của DPX nhưng trong đó PlutusDAO đã nắm giữ ~53% quyền biểu quyết trong DPX.
Đối với JonesDAO, ngay khi vừa ra mắt PlutusDAO đã chiếm tới 10% lượng supply của JonesDAO. Đặc biệt hơn nữa là Market Cap của họ chỉ có $7m nhưng nhìn vào vault thì vẫn còn hơn $7m chứa trong đó.
Tương tự khi nhìn vào tokenomics của dự án, PlutusDAO vẫn sẵn sàng dành 10% Bonding để mua các tài sản được coi là quan trọng đối với hệ sinh thái Plutus.
Jones DAO là một giao thức về lợi tức, chiến lược và thanh khoản cho các quyền chọn, với các vaults truy cập đơn giản chỉ bằng một cú nhấp chuột để vào các chiến lược quyền chọn theo cấp tổ chức trong khi vẫn mở khóa tính thanh khoản và hiệu quả vốn cho các quyền chọn trong DeFi bằng các Token tài sản được hỗ trợ bởi các quyền chọn mang lại lợi nhuận.
Tương tự như CurveFinance, người nắm giữ Jones token sẽ nhận được các lợi ích như:
- Quản trị: bỏ phiếu cho các quyết định quan trọng bao gồm việc giới thiệu các vault và chiến lược mới, tích hợp giao thức lợi nhuận mới, tham số giao thức và phân phối phần thưởng.
- Tích lũy phí: Người dùng mua và khóa JONES vào veJONES sẽ được hưởng một phần phí giao thức và các ưu đãi bổ sung JONES.
- Khuyến khích thanh khoản: Emission từ Jones sẽ được hướng đến các nhóm thanh khoản jAsset / Asset để cho phép các cơ hội cho vay và chênh lệch giá an toàn hơn dựa trên PnL trực tiếp. Tính thanh khoản sâu cho phép các kịch bản chênh lệch giá có lợi hơn, khuyến khích mức neo cố định cho jAssets so với PnL vault hiện tại.
Tiềm năng tăng trưởng của cả PlutusDAO và JonesDAO vẫn còn đó nếu ta nhìn vào những gì mà CurveFinance và ConvexFinance đã làm trước đây.
Tổng kết
Vẫn còn rất nhiều sự kiện diễn ra trong thời gian tới trên hệ sinh thái Arbitrum và chắc chắn rằng khi token được release thì sẽ thu hút được một lượng người dùng tham gia vào hệ sinh thái. Ngoài ra những dự án như TreasureDAO, Vesta Finance, cũng là những dự án nhận được khá nhiều sự chú ý gần đây.